Hugmyndin að baki sjálfbærni
Grunnhugmyndin að baki orðinu sjálfbærni á rætur að rekja til skógræktar. En í skógrækt er sú regla höfð til grundvallar að planta tré í staðinn fyrir hvert tré sem er fellt.
Notkun orðsins sjálfbærni í samhengi við þróun, eða orðasambandið sjálfbær þróun, má rekja til ársins 1987 þegar sérstök nefnd á vegum Sameinuðu þjóðanna kom að útgáfu skýrslu sem ber yfirskriftina Okkar sameiginlega framtíð (e. Our Common Future). Skýrslan er einnig þekkt undir nafninu Brundtland skýrslan, sem er tilvísun í eftirnafn Gro Harlem Brundtland fyrrverandi forsætisráðherra Noregs og fyrrum aðalritara Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar (e. World Health Organization), sem fór fyrir nefndinni.
Brundtland skýrslan beindi sjónum að nauðsyn þess að þjóðir heims tækju saman höndum og brýnt væri að ná framförum í átt að sjálfbærri efnahagslegri þróun, sem gæti átt sér stað án þess að ganga á náttúruauðlindir eða skaða umhverfið. Skýrslan fjallaði ekki aðeins um hlutverk stjórnvalda, heldur einnig hlut fyrirtækja og einstaklinga sem væru lykillinn að sjálfbærri þróun.
Sjálfbærni skilgreind
Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna
Heimsmarkmiðin eru hluti af sjálfbærniáætlun Sameinuðu þjóðanna fyrir árið 2030 sem ber yfirskriftina: Umbreytum heiminum (e. Transforming our world).
Heimsmarkmiðin ásamt sjálfbærniáætluninni voru sett fram árið 2015. Þar er meðal annars kveðið á um að binda enda á fátækt og hungursneyð; stuðla að heilbrigðu líferni og vellíðan; stuðla að viðvarandi sjálfbærum hagvexti og mannsæmandi atvinnutækifærum fyrir alla; og draga úr ójöfnuði.
Í heild sinni eru Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna samansett úr 17 markmiðum og 169 undirmarkmiðum þeirra. Skoðum þetta nánar. Hvert og eitt heimsmarkmið hefur undirmarkmið sem eru ýmist tilgreind með tölustöfum eða bókstöfum. Það er ákveðinn munur á þessum undirmarkmiðum eftir því hvort þau eru tölumerkt eða merkt með bókstöfum.
Ef við tökum sjötta markmiðið sem dæmi, þá eru undirmarkmiðin átta talsins. Fyrstu sex þeirra eru svokölluð útkomu-markmið og eru þau eru merkt 6.1 til 6.6. Síðustu tvö undirmarkmiðin eru merkt 6.a og 6.b en þau lýsa því hvernig er hægt að koma þessum markmiðum til leiðar.
Á vettvangi Sameinuðu þjóðanna hefur auk þess verið samþykkt að fylgjast með þróun og framförum sem miða í átt að heimsmarkmiðunum með 232 vísum. Ýmis aðildarríki Sþ hafa tekið saman upplýsingar um vísana. Áhugasamir geta nálgast upplýsingar um vísana í íslensku samhengi á slóðinni: https://visar.hagstofa.is/heimsmarkmidin/
Hnattrænn samningur um þróun
Markmið 1 – Útrýma fátækt í allri sinni mynd alls staðar
Markmið 2 – Útrýma hungri, tryggja fæðuöryggi og bætta næringu og stuðla að sjálfbærum landbúnaði
Markmið 3 – Stuðla að heilbrigðu líferni og vellíðan fyrir alla frá vöggu til grafar
Markmið 4 – Tryggja jafnan aðgang allra að góðri menntun og stuðla að tækifærum allra til náms alla ævi
Markmið 5 – Jafnrétti kynjanna verði tryggt og völd allra kvenna og stúlkna efld
Markmið 6 – Tryggja aðgengi að og sjálfbæra nýtingu, allra á hreinu vatni og salernisaðstöðu
Markmið 7 – Tryggja öllum aðgang að öruggri og sjálfbærri orku á viðráðanlegu verði
Markmið 8 – Stuðla að viðvarandi sjálfbærum hagvexti og arðbærum og mannsæmandi atvinnutækifærum fyrir alla
Markmið 9 – Byggja upp viðnámsþolna innviði fyrir alla, stuðla að sjálfbærri iðnvæðingu og hlúa að nýsköpun
Markmið 10 – Draga úr ójöfnuði innan og á milli landa
Markmið 11 – Gera borgir og íbúðasvæði öllum mönnum auðnotuð, örugg, viðnámsþolin og sjálfbær
Markmið 12 – Sjálfbær neyslu- og framleiðslumynstur verði tryggð
Markmið 13 – Grípa til bráðra aðgerða gegn loftslagsbreytingum og áhrifum þeirra
Markmið 14 – Vernda og nýta hafið og auðlindir þess á sjálfbæran hátt í því skyni að stuðla að sjálfbærri þróun
Markmið 15 – Vernda, endurheimta og stuðla að sjálfbærri nýtingu vistkerfa á landi, sjálfbærri stjórnun skógarauðlindarinnar, berjast gegn eyðimerkurmyndun, stöðva jarðvegseyðingu og endurheimta landgæði og sporna við hnignun líffræðilegrar fjölbreytni
Markmið 16 – Stuðla að friðsælum og sjálfbærum samfélögum fyrir alla menn, tryggja öllum jafnan aðgang að réttarkerfi og byggja upp skilvirkar og ábyrgar stofnanir fyrir alla menn á öllum sviðum
Markmið 17 – Blása lífi í alþjóðlegt samstarf um sjálfbæra þróun og grípa til aðgerða
Heimsmarkmiðin og starfsemi Samhjálpar Nokkur heimsmarkmiða Sameinuðu þjóðanna tengjast starfsemi Samhjálp með beinum hætti. 1 Útrýma fátækt 2 Útrýma hungri, tryggja fæðuöryggi og bætta næringu 3 Stuðla að heilbrigðu líferni og vellíðan fyrir alla frá vöggu til grafar. Undirmarkmið 3.5 tengist starfsemi okkar sérstaklega en það er „að efla forvarnir og meðferð vegna misnotkunar vímuefna, þar á meðal fíkniefna og áfengis.“ Þar koma meðferðarheimilið Hlaðgerðarkot í Mosfellsdal, áfangaheimilið Brú og áfanga- og stuðningsheimilið M18 í Reykjavík og áfanga- og stuðningsheimilið D27 í Kópavogi til sögunnar.
Markmið 10 – Draga úr ójöfnuði innan og á milli landa
Markmið 11 – Sjálfbærar borgir og samfélög
Markmið 16 – Stuðla að friðsælum og sjálfbærum samfélögum fyrir alla menn,
Markmið 17 – Blása lífi í alþjóðlegt samstarf um sjálfbæra þróun og grípa til aðgerða Meira verður fjallað um heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna og tengingu þeirra við starfsemi Samhjálpar í Samhjálparblaðinu á næstunni.
Comments